Van schoorsteenveger tot Nobelprijswinnaar
Duizenden mensen passeren dagelijks op de Rijnsburgerweg. Als ze eens zouden weten welke verhalen er schuilen achter al die voordeuren.
Straks verschijnen hier verhalen over de koloniale aspiraties van de vermaarde papagaaienkenner Otto Finsch, over de eeuwige student Gerard Goudriaan, over kolonel Jacob Brasser en zijn jacht op groot wild op Java, over de professoren Van der Hoeve(n), de eeb oogheelkundige, de ander gynaecoloog en daarom maar Jan Oog en Piet K.. genoemd, over Jacob Hartevelt op wiens begrafenis niemand sprak, over de dubbelspion Helene Ten Cate Brouwer en over wereldkampioen worstelen Jaap Grobbe. En dat is nog maar een kleine greep.
Portrettengalerij
De vele bekende bewoners aan de Rijnsburgerweg vormen samen een imposante portrettengalerij. Aanvankelijk zijn dat vooral fabrieksdirecteuren. Als eenmaal het Academisch Ziekenhuis in de jaren ’20 wordt gebouwd begint een stoet van artsen zijn praktijk aan de weg.
Van alle tijden zijn de professoren aan de weg, die tot ver buiten de landsgrenzen faam verwerven. Tot de jaren ’50 valt bovendien een heuse parade te maken van de officieren, kapiteins en kolonels die hier of in Nederlands-Indië dienden.
In wat spottend wel eens de arbeiderswoningen (nrs 55 – 65) worden genoemd huist lange tijd veel tram- en treinpersoneel. Schrijvers en kunstenaars completeren de bonte schare van bewoners.
Studenten kent de Rijnsburgerweg ook. Niet alleen in de ruime huizen van rijke weduwen en op de zolders van diverse hospita’s. Nr 10 is lange tijd de bakermat van verpleegkundigen-in-opleiding, zoals later de inmiddels verdwenen zusterflat op nr 124.
Tweede Wereldoorlog
In de oorlog marcheren vrijwel dagelijks Duitse soldaten over de weg onder het zingen van liederen als Wir fahren gegen England. Ze eisen niet alleen de weg op, maar ook meerdere huizen. Dronken soldaten richten er vernielingen aan. Nietsontziend slopen zij ook dertien huizen, waaronder enkele grote villa’s, voor een vrij schootsveld over de Wassenaarseweg, die bij een invasie bij Katwijk een grote rol kon spelen.
Van zeker tien huizen is bekend dat ze onderdak bieden aan onderduikers. Huizen van Joodse eigenaren worden onteigend, diverse bewoners duiken onder, elf Joodse bewoners worden gedeporteerd. Als Duitse vergelding worden na een aanslag op het Arbeidsbureau enkele bewoners aan de Rijnsburgerweg in gijzeling genomen. Meerdere professoren treffen elkaar in het verzet, duiken onder of zitten voor lange tijd gevangen in het Oranjehotel , Vught of St. Michielsgestel.
Ook kiezen enkele bewoners voor samenwerking met de Duitsers, waarvoor sommigen na de oorlog worden bestraft. Dan staan ook twee buren voor het Leids Tribunaal lijnrecht tegenover elkaar over collaboratie met de vijand.
Recent is een particuliere bunker in de achtertuin van een woning gevonden.
Op deze site wordt straks een apart onderdeel gewijd aan ’40-’45.